Mensen én insecten in hun sas met eco-zonnepark op oude stortplaats Ubbena

Publicatie Dagblad van het Noorden

Zaterdag 16 december 2017

Op de voormalige stortplaats in Ubbena is op donderdag 14 december een zonnepark met ruim 2200 panelen geopend. Een eco-zonnepark om precies te zijn.

Tot aan zijn enkels staat Marc Kluytmans van energieleverancier Vrijopnaam in de bagger op de voormalige vuilstort in Ubbena. "Het wordt hier echt mooi."

‘Neem kaplaarzen mee’

Kluytmans moet er zelf om lachen. Er is de nodige fantasie nodig om te kunnen zien wat hij voor ogen heeft. De overvloedige regenval zorgde al voor drassigheid. De smeltende sneeuw doet daar nog een flinke schep bovenop. De tip vooraf luidde dan ook: neem kaplaarzen mee. Bepaald geen overbodige luxe.

Op de voormalige stortplaats, waar vooral puin in de grond zit, is afgelopen jaar een zonnepark aangelegd. Met de 2208 panelen, samen goed voor 0,6 megawatt, kunnen ongeveer 200 huishoudens worden voorzien van duurzaam opgewekte elektriciteit. "Dan moeten het niet al te grote huishoudens zijn", vult Kluytmans aan.

Zonne-energie is toch al groen?

Het is niet zomaar een zonnepark, dat op de heuvel aan de Vriezerhoek in Ubbena is aangelegd. Het is het eerste eco-zonnepark van Drenthe, en mogelijk zelfs van Nederland. Eco? Zonne-energie is toch al ‘groen’? "Het grote verschil zit ‘m in de ruimte tussen de rijen met panelen. Die ruimte is een stuk breder. Cruydt-Hoeck Wildebloemenzaden heeft speciaal voor deze ondergrond en deze bezonning een zadenmix samengesteld. Aan deze boost voor de biodiversiteit gaan bijen en andere insecten veel lol beleven", legt Kluytmans uit.

De zaden moeten nog worden gezaaid en daarna zal het nog enige tijd duren voordat bloemen, planten en kruiden tot volle bloei komen. "Maar het wordt hier echt mooi", verzekert de energieman. "Het maaien wordt gefaseerd uitgevoerd. Dat is niet alleen gunstig voor de dieren, die tussen de panelen hun plekje vinden, maar ook voor de verdere toename van verschillende bloemen en kruiden."

‘Schaarste aan bloeiende kruiden’

Thijs Gerritsen van het Friese zadenbedrijf: "Het staat vast dat een schaarste aan bloeiende kruiden een rol speelt bij de achteruitgang van veel insecten zoals bijen en vlinders. Het zaaien van mengsels met inheemse bloeiende kruiden, in combinatie met ecologisch beheer, is dus absoluut een steun in de rug voor deze dieren."

En die ingeving kregen de mensen van Vrijopnaam gaandeweg het project. "Wij leveren alleen zonne-energie. Dit is het eerste park dat wij geheel in eigen beheer ontwikkelen. En op een gegeven moment bleek dat we voor het aantal van ruim 2200 panelen veel meer ruimte tussen de rijen open konden laten. Zo zijn er drie grote voordelen: een oude stortplaats, waar je anders niets mee mag doen, wordt opnieuw gebruikt, er wordt op duurzame wijze energie opgewekt en de biodiversiteit krijgt een boost. En dat alles in één moeite. Het kost niet veel meer, dus waarom zou je het niet doen?"

Donderdag is het eco-zonnepark officieel geopend en vanaf 1 januari wordt de eerste elektriciteit op het netwerk gezet.

‘Direct enthousiast over locatie’

At de Groot van Energierijk Zeijen is een blij man. "Wij wilden dit park aanvankelijk zelf aanleggen. Maar er bleken nogal wat financiële risico’s aan te kleven. Te veel en te omvangrijk voor een klein dorp als Zeijen. Via de Natuur- en Milieufederatie zijn we in contact gekomen met Vrijopnaam. Zij waren direct enthousiast over de locatie en toen wij met de uitkomsten van een enquête konden aantonen dat meer dan 90 procent van de mensen in Zeijen groot voorstander is van een zonnepark op deze plek, was het snel beklonken."

De provincie Drenthe speelde een belangrijke rol bij het definitieve ja-woord, weet Kluytmans. "Sterker nog, het is gelukt dankzij de provincie Drenthe. Die is namelijk verantwoordelijk voor het onderhoud van de oude stortplaats. Als de provincie ‘nee’ had gezegd, was het hele plan niet doorgegaan."

‘Verkoeling zorgt voor hogere productie’

En waarom is Vrijopnaam zo enthousiast over de plek? "Zoals je kunt zien staan de panelen op een heuvel. Daardoor vangen ze altijd iets meer wind en dat is goed voor de productie van elektriciteit. We hebben zonlicht nodig voor de omzetting naar elektriciteit, maar een stukje verkoeling zorgt voor een hogere productie. Ideaal."

De omvang van het park is minder ideaal. Althans, als het alleen om de knikkers zou gaan. "Wij investeren ongeveer 7 ton in dit park. Als je puur naar de grootte kijkt, is dit park een dom ding. We verdienen er nauwelijks aan. Wat dat betreft zouden we ons veel beter kunnen richten op parken van honderd hectaren. Maar die passen niet bij ons en niet bij het landschap. Er moet nog heel veel gebeuren in Nederland om aan het Energieakkoord te voldoen. Maar de energietransitie kan alleen slagen als die lokaal wordt ondersteund."

Vrijopnaam gelooft in kleine parken

En wat dat betreft heeft Vrijopnaam een heilig geloof in kleine parken. "Voor ons staat voorop dat de mensen in de omgeving het plan niet alleen accepteren, maar ook ondersteunen. Kleine parken stuiten niet op weerstand. Die passen in het landschap. Mensen willen geen grote parken, laat staan windmolens in hun achtertuin. Wij begrijpen dat heel goed. Wij gaan uit van de menselijke maat en die heeft dezelfde grootte als een maisveld, maximaal drie hectare. Deze locatie in Ubbena is geheel omzoomd door bomen. Die zie je niet vanaf de openbare weg. En mede daarom wordt het initiatief breed gedragen", zegt Kluytmans.

Dat er ‘eco’ voor het zonnepark in Ubbena staat, is volgens De Groot een groot pluspunt. "In Zeijen en omgeving zijn we sowieso druk met het natuur- en milieuvriendelijk inrichten van onze leefomgeving. Dus dat deze vuilstort, waar we verder niets mee kunnen, nu is omgebouwd tot een eco-zonnepark spreekt de mensen heel erg aan. En Vrijopnaam wil het natuurlijk tot een succes maken, want dan kunnen ze het concept ook elders in Nederland toepassen."

Klanten kunnen panelen kopen

Door de bank genomen, wekt de helft van de klanten van Vrijopnaam zelf energie op. Wie geen geschikt dak heeft, kan ook panelen kopen op een park. "Maar al onze klanten kiezen bewust voor zonne-energie."

De allerlaatste stand van zaken weet De Groot niet, maar hij weet dat veel mensen in Zeijen panelen hebben gekocht in Ubbena. "Ja, dat heb ik ook gedaan. Vrijopnaam had een heel mooie aanbieding: tien panelen kopen, zeven betalen. Dat kan heel gauw uit."